Tandenknarsen: hoe ontstaat het en wat kun je eraan doen?

Vermoed je zelf dat je ’s nachts tandenknarst? Of klaagt je partner over de vreselijke geluiden die je produceert? In eerste instantie lijkt dit misschien vooral vervelend voor degene die naast je slaapt. Maar tandenknarsen is erg slecht voor je tanden en kan ook andere klachten geven. In dit artikel vertellen we jou hoe het ontstaat en wat je eraan kunt doen.
Wat is tandenknarsen?
Bij tandenknarsen schuiven jouw boven- en ondertanden over elkaar, zodat er – een erg vervelend – geluid ontstaat. Tandenknarsen gebeurt vooral tijdens het slapen. Het grote probleem is de grote kracht waarmee de tanden over elkaar schuiven. Je begrijpt dat je jouw tanden hier op termijn flink mee kunt beschadigen. In veel gevallen heeft men maar een korte tijd last van tandenknarsen en gaat dit vanzelf weer over. Blijft het langer aanhouden, dan is het verstandig om hulp te zoeken.
De overkoepelende wetenschappelijke naam voor tandenknarsen en kaakklemmen (het krachtig op elkaar klemmen van tanden en kiezen) is bruxisme.
Hoe kom je erachter dat je knarst?
In veel gevallen ontdek je het doordat jouw partner klaagt over het geknars. Of het valt je tandarts op, omdat jouw tanden verslijten en/of je tandglazuur is aangetast. Zelf merk je het vooral hieraan:
- Gevoelige tanden.
- Hoofd- en nekpijn.
- Het gewricht tussen je slaap en bovenkaak maakt een klikkend geluid.
- Bijtranden aan de binnenkant van je wangen of een ‘gekartelde’ tong.
- Pijnlijke en gespannen kaakspieren.
- Vlakke kiesoppervlakken.
De enige manier om er echt zeker van te zijn dat je bruxisme hebt, is door een speciaal slaaponderzoek te laten doen. Omdat deze onderzoeken erg duur zijn en moeilijk uit te voeren, gebeuren ze in praktijk niet vaak.
De oorzaken van tandenknarsen
De precieze oorzaak van tandenknarsen is niet bekend. Mogelijk speelt het centrale zenuwstelsel een rol. Onbewuste hersenactiviteit kan de kauwspieren activeren, waardoor je krachtig gaat klemmen en/of je tanden over elkaar schuiven. Ook spelen de volgende zaken mee:
- Erfelijke factoren.
- Slaapstoornissen, zoals slaapapneu.
- Roken. Bij rokers wordt tandenknarsen dubbel zo vaak vastgesteld.
- Overmatig gebruik van alcohol en cafeïne.
- Gebruik van harddrugs zoals XTC en speed.
- Bepaalde medicijnen, zoals medicatie tegen ADHD en narcolepsie, en antidepressiva.
- Stress, spanning en trauma’s.
Wat kun je tegen knarsen doen?
Er zijn natuurlijk een aantal voor de hand liggende oplossingen, indien van toepassing:
- Stoppen met roken.
- Minder alcohol of cafeïnehoudende dranken nuttigen.
- Geen drugs gebruiken.
- Spanning en stress verminderen. Bijvoorbeeld door ontspanningsoefeningen.
Daarnaast zijn er drie soorten hulpverleners die jou kunnen helpen:
- Tandarts: geeft je uitleg over het knarsen en de mogelijke gevolgen. Ook kunnen ze een splint/opbeetplaat op maat maken.
- Fysiotherapeut: kan je massages geven en oefeningen aanleren. Zo krijg je minder last van je kauwspieren en nek en van de bewegingsbeperkingen die hierdoor ontstaan.
- Psycholoog: kan helpen bij het doorbreken
van het ongewenste gedragspatroon (het tandenknarsen). Dit door je:
- te leren omgaan met stress;
- ontspanningsoefeningen aan te leren;
- waar nodig te helpen bij het verwerken van trauma’s;
- tips te geven voor een betere nachtrust.
Helpt botox tegen tandenknarsen?
Ja, botox helpt bij de meeste mensen tegen tandenknarsen. Botox wordt geïnjecteerd in de kauwspier, waardoor de spierspanning lager wordt. Over het algemeen merkt iemand na ongeveer 2 weken verschil. Na zo’n 3 tot 6 maanden is de botox uitgewerkt en moet je het opnieuw laten injecteren. Hoe vaker je behandeld wordt met botox, hoe langer dit over het algemeen werkt.
Let op: een behandeling met botox wordt niet altijd vergoed door de zorgverzekering en de prijzen variëren heel erg (van ongeveer € 100 tot zo’n € 400).